Duurzaam produceren in Nederland

Gepubliceerd op: 03 juli 2023 - Laatst bijgewerkt op: 29 november 2023

De wereldwijde maakindustrie staat onder druk. In plaats van goedkope productie in Oost-Europa of het Verre Oosten kiezen steeds meer bedrijven ervoor om het ‘maken’ terug naar Nederland te halen. Niet verwonderlijk, want de noodzakelijke transitie naar een circulaire economie vraagt om lokale productie, kortere ketens en minder transport. Bovendien helpt lokale productie om efficiënt, snel en creatief te schakelen en om ontwikkeling en productie beter af te stemmen.

Eigen ontwikkeling en productie in Tiel

Een mooi voorbeeld van een Nederlands maakbedrijf is Itho Daalderop, dat ruim 90% van haar binnenklimaatproducten produceert in haar eigen fabriek in Tiel. Van warmtepompen tot ventilatiesystemen, vaten en elektrische boilers. Dit gebeurt met maar liefst 150 medewerkers direct aan de productielijnen; deels eigen personeel en deels mensen met een arbeidsbeperking of afstand tot de arbeidsmarkt. En ook de innovatie-afdeling van Itho Daalderop, met ruim 80 medewerkers, is sinds jaar en dag in Tiel gevestigd. In dit artikel neemt Chief Operations Officer (COO) Kerst Algera ons mee in de voordelen van ontwikkeling en productie in eigen land. Bijvoorbeeld ten aanzien van innovatie, duurzaamheid en lean manufacturing. Bovendien geeft hij zijn visie op de toekomst van de lokale maakindustrie.

Snelle ontwikkelingen

De keuze voor productie in Nederland is volgens Algera een logische. “Tiel is onze belangrijkste technische site”, vertelt hij. “Het is het epicentrum van onze belangrijkste doelmarkt. Bovendien komen productie, innovatie en category management hier harmonieus samen, wat tal van voordelen biedt. Bijvoorbeeld ten aanzien van ontwikkelsnelheid. Actuele thema’s zoals de energietransitie, Nul-op-de-Meter wonen en gasloos wonen vragen om snelle ontwikkelingen. Hier kun je alleen in voorzien als de productontwikkelaars, productiemanagers, tactisch inkopers én technici die de productielijnen moeten inrichten, dicht bij elkaar zitten. Daarom werken wij ook met zorgvuldig samengestelde en complete ontwikkelteams. Op het moment dat een product is uitontwikkeld, zijn gelijk ook de productie en supply chain gereed en ingeregeld.”

Behoud van kennis

De maakindustrie in Nederland levert een belangrijke bijdrage aan onze lokale werkgelegenheid, benadrukt Algera. “Ook is zij belangrijk voor het herstel van onze economie.” De Nederlandse maakindustrie wordt gekenmerkt door een zeer hoog (high tech) kennisniveau. “De productie van binnenklimaatoplossingen zoals warmtepompen en ventilatiesystemen sluit hier naadloos bij aan. Op dit vlak lopen we zelfs voorop in Europa. Om deze unieke positie te behouden, is het belangrijk om de ontwikkeling en productie in eigen hand te houden. Op het moment dat je alles uitbesteed, is het immers maar de vraag waar je kennis naartoe gaat.”

Duurzaam produceren in Nederland

Een derde argument om voor lokale productie te kiezen, is duurzaamheid. “Wij zijn onderdeel van de Climate for life groep en dragen duurzaamheid hoog in het vaandel. In dat kader is het ondenkbaar om ver van huis te produceren en producten de hele wereld over te slepen. In plaats hiervan produceren wij lokaal in Tiel, waar we ook onze kwaliteit beter kunnen garanderen. Immers hebben we alle processen in eigen hand. We zitten bovenop de trends, ontwikkelingen én productie. Dit stelt ons in staat om continu te vernieuwen en verbeteren, zonder afhankelijk te zijn van anderen.”

Een mooi voorbeeld hiervan is de productie van de warmwatervaten voor warmtepompen. “In het verleden kochten wij deze vaten in”, aldus Algera. “Drie jaar geleden hebben we echter besloten om de productie in eigen hand te nemen. Zo konden we niet alleen besparen op transportbewegingen en transportkosten, maar ook veel duurzamer produceren. Waar een vat normaliter in elkaar wordt gelast, in een zuurbad wordt gelegd en met water wordt nagespoeld, hebben wij heel bewust gekozen voor reiniging met glasparels. Hierdoor blijft alleen zand als restproduct over, wat vele malen duurzamer en milieuvriendelijker is.”

100.000 Nederlandse warmtepompen per jaar

De productie van de warmwatervaten vindt plaats in de fabriek in Tiel, die met circa 20.000 m² indrukwekkend te noemen is. In 2022 is nog een nieuwe hal van 6.500 m² toegevoegd, om de groeiende vraag naar met name warmtepompen, zoals Vincent, bij te benen. Hiermee sorteert Itho Daalderop alvast voor op de beslissing van politiek Den Haag, dat (hybride) warmtepompen vanaf 2026 de norm worden voor álle woningen die niet op het warmtenet zijn aangesloten. “Waar op dit moment circa 20.000 Nederlandse warmtepompen per jaar van onze band af rollen, willen we dit richting 2030 opschalen naar circa 100.000 warmtepompen”, aldus Algera. “Hiermee leveren wij een belangrijke bijdrage aan een energieneutraal Nederland, waarin we ook zélf onze verantwoordelijkheid nemen. Conform het motto ‘practice what you preach’ is onze fabriek in Tiel bijvoorbeeld voorzien van 3.750 zonnepanelen, die in onze volledige elektriciteitsbehoefte voorzien.”

Eerlijke productie, goede arbeidsomstandigheden

Een belangrijk onderdeel van een duurzame productie is ook de milieubelasting. “In Nederland wordt regelmatig geklaagd over alle milieuvergunningen die nodig zijn, maar je kunt het ook omdraaien”, meent Algera. “Immers zorgt deze uitgebreide wetgeving er tevens voor dat wij ‘first in class’ zijn. Niet alleen op het gebied van milieu-impact, maar in de volledige Environmental, Social en Governance (Milieu, Maatschappij en Bestuur) rating. Door dichtbij huis te produceren, kunnen wij garanderen dat al onze producten op een eerlijke manier worden gemaakt, onder goede arbeidsomstandigheden en met respect voor mens en milieu.”

Noodzaak van lean manufacturing

Toch is productie in Nederland niet alleen rozengeur en zonneschijn. Er moeten ook uitdagingen overwonnen worden. Zo zijn de arbeidskosten in Nederland hoog en de productieruimten duur, weet Algera. “Wie in Nederland wil produceren, is dan ook gedwongen om te kijken naar lean manufacturing. Van personeel tot productie en transport. Dit begint al in de ontwerpfase. Om de integrale kostprijs van een product zoveel mogelijk te verlagen, is ‘design for assembly’ essentieel. Hoe kun je een product zodanig ontwikkelen, dat minder arbeid nodig is? Welke processen kunnen geautomatiseerd en gerobotiseerd worden?” In de fabriek in Tiel lopen continu programma’s om processen te verbeteren en arbeid te verminderen, vertelt hij. “Zo hebben wij verschillende collaboratieve robots (cobots) in onze productielijnen geïntegreerd, die zij aan zij met onze mensen werken. Deze cobots nemen met name met name de eentonige, hoogrepeterende en niet-ergonomische taken over, waardoor onze medewerkers worden ontlast. Hierdoor verhogen hun werkplezier en duurzame inzetbaarheid. Twee sleutelthema’s in het boeien, binden en behouden van personeel.”

Ondanks de focus op automatisering en robotisering blíjft volgens Algera namelijk personeel nodig om de productie van bijvoorbeeld warmtepompen, ventilatiesystemen, vaten en elektrische boilers succesvol te maken. “Wij zetten hierbij in op een inclusieve werkvloer, met mooie arbeidsmogelijkheden voor een hele grote groep medewerkers. Ook voor mensen met een arbeidsbeperking of een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo wordt een kwart van onze medewerkers gedetacheerd vanuit een sociaal werkbedrijf.”

Goedkope productie is geen garantie voor een goedkoop product

Productiebedrijven in Nederland besparen flink op hun transportkosten en CO₂-uitstoot. Bovendien voorkomen zij onzekerheden. “Wat mensen weleens vergeten, is dat alles wat je van ver haalt onzekerheden met zich meebrengt”, aldus Algera. “Dit werd in de afgelopen jaren pijnlijk duidelijk toen de leveranties uit bijvoorbeeld China ernstig verstoord raakten. Dit zorgde de afgelopen twee jaar voor een wereldwijde disruptie in de supply chain. Er ontstonden ineens allerlei te korten, waardoor de leverbetrouwbaarheid onder druk kwam te staan. Bovendien gingen de containerprijzen door het dak, als gevolg waarvan veel bedrijven hun productiestrategie hebben herzien.”

Productie over de grens zorgt steevast voor langere levertijden. “Dit betekent dat je voorraden moet opslaan. Ook dit brengt kosten met zich mee, die met de huidige rentestanden flink kunnen oplopen. Kijk je in dit geval naar de integrale kostprijs, dan kun je heel goed in Nederland produceren én concurrerend zijn.”

De toekomst van de Nederlandse maakindustrie

Mede om bovengenoemde redenen ziet Algera een enorm positieve toekomst voor de Nederlandse maakindustrie, die tal van nieuwe kansen biedt. Bijvoorbeeld om de CO₂-uitstoot verder terug te dringen. “Er komt steeds meer belasting op de CO₂-uitstoot van lokale productieprocessen”, vertelt hij. “Dit maakt productie in het Verre Oosten nu misschien goedkoper, maar je zult zien dat ook de import hiermee in de toekomst zal worden belast. Hierdoor komen we tot een eerlijkere afrekening.” Daarnaast biedt de Nederlandse maakindustrie meer mogelijkheden voor een circulaire economie en een gesloten materiaalkringloop. “De wegwerpmaatschappij zal steeds meer plaatsmaken voor reparatie, hergebruik, refurbishing en recycling. Ook hiervoor is lokale productie aan te bevelen, omdat Cradle-to-Cradle processen zo beter ingericht kunnen worden.” Ook Itho Daalderop zet hier hoog op in. Zo worden op dit moment al bruikbare componenten uit oude installaties benut voor service en onderhoud. “Bovendien zijn wij druk bezig met een programma om onze warmtepompen te refurbishen. En zo nemen wij nog tal van initiatieven, die duurzame productie in Nederland mogelijk én succesvol maken.”